Το πρώτο βήμα… Εννέα πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι

Εναρκτήριο λάκτισμα με πρωτοεμφανιζόμενες πεζογραφικές φωνές. Επιλέξαμε και φιλοξενούμε εννέα πρωτοεμφανιζόμενους πεζογράφους που, πολύ σύντομα, θα κρατούν στα χέρια τους το πρώτο τους πεζογραφικό βιβλίο.

Είναι κοινός τόπος πως στη ζωή ενός συγγραφέα το πρώτο βιβλίο έχει πολύσημο βάρος. Εγκαινιάζει τη λογοτεχνική του ζωή, μέσω αυτού εντάσσεται σε μια ευρύτερη οικογένεια γραφής (ζώντων και τεθνεώτων) και, συνήθως, καθορίζει τη μετέπειτα διαδρομή του.

Τα τελευταία χρόνια, είναι αλήθεια, ο κόσμος του βιβλίου αναζητεί πιεστικά νέες φωνές, φρέσκα πρόσωπα. Κάποιες φορές αυτός ο ζήλος γίνεται αυτοσκοπός, εκφυλίζεται σε λογοτεχνική νεολατρία.

Ενα από τα αναπάντεχα, παράπλευρα οφέλη της παρατεταμένης κρίσης είναι ότι, καθώς έκλεισαν οι στρόφιγγες στη βιβλιαγορά, οι εκδότες έγιναν πιο αυστηροί, αναβάθμισαν τα κριτήριά τους σ’ όλο το φάσμα: από τους τίτλους που απευθύνονται σ’ ένα απαιτητικότερο κοινό έως τους τίτλους που απευθύνονται σε ευρύτερο κοινό.

Ζητήσαμε από τους ίδιους τους συγγραφείς να μας παρουσιάσουν τα μυθιστορήματά τους, τις νουβέλες τους και τις συλλογές διηγημάτων τους.

Να αυτοσυστηθούν, δηλαδή, σε πρώτο πρόσωπο, μέσα από το πρώτο τους βιβλίο, πριν αυτό φτάσει στον αναγνώστη, στους κριτικούς ή στο σινάφι. Να απαντήσουν σ’ ένα νοερό πλέγμα ερωτημάτων που φωτίζει το βιβλίο τους ως εσωτερική διαδρομή, εκφραστικό ίχνος αλλά και εκδοτικό αποτύπωμα.

Γραφές κλασικότροπες ή νεωτερικότερες, ρέουσες, στιβαρές, πληθωρικές, μινιμαλιστικές ή θρυμματισμένες· πρόζες που μετέρχονται τρόπους της πλάγιας αυτοβιογραφίας, της κοινωνικής ανησυχίας, της παιγνιώδους ενδοσκόπησης, της αισθητικής μνήμης ή της αστικής περιπλάνησης, του αλλόκοτου και μαγικού ή της δυστοπίας, κείμενα τοπικού ή κοσμοπολίτικου αυτοπροσδιορισμού―βιβλία πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων που διεκδικούν με αξιώσεις μια θέση στη βιβλιοθήκη μας.

Σπονδυλωτές ιστορίες επιβατών

Του ΓΙΑΝΝΗ ΓΟΡΑΝΙΤΗΤο «24» είναι μια σπονδυλωτή συλλογή διηγημάτων. Αποτελείται από είκοσι τέσσερις αυτοτελείς, ημιτελείς, μετέωρες ή συνεχιζόμενες ιστορίες που εκτυλίσσονται μέσα και έξω από τα βαγόνια και τους 24 σταθμούς του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου. Εγραψα το «24» εν μέσω κρίσης –διαδραματίζεται άλλωστε κατά τη διάρκεια μιας μέρας που η Αθήνα παραλύει από απεργίες–, αλλά δεν γράφω για την κρίση. Την αξιοποιώ ως αφορμή για να αφηγηθώ τις ιστορίες των επιβατών –άλλες κινούνται παράλληλα όπως οι συρμοί, άλλες τέμνονται όπως οι ράγες.

Είχα την τύχη να δεχτώ ενθαρρυντικά σχόλια και συμβουλές από όσους συγγραφείς διάβασαν τη δουλειά μου. Η μοναδική συμβουλή που προσπέρασα ήταν το: «Μη λες ότι έχεις κάνει δημιουργική γραφή». Νιώθω τυχερός που παρακολούθησα σεμινάρια, μεταξύ άλλων, στη «Σχόλη» των Εκδόσεων Πατάκη –μετανιώνω μόνο που άργησα να ξεκινήσω παρασυρμένος από τον αφορισμό «το γράψιμο δεν διδάσκεται».

Οι συγγραφείς που με καθόρισαν, ακόμη και αν η επιρροή τους δεν είναι απολύτως εμφανής, είναι οι: Οστερ, Βόνεγκατ, Σάλιντζερ, Βαλτινός, Χέμινγουεϊ. Από αυτό το πρώτο μου πεζογραφικό βήμα προσδοκώ να είναι αρκετά γερό ώστε να με οδηγήσει ομαλά και σταθερά στο δεύτερο.